احادیث گهربار درباره تعلیم و تعلم از ائمه (ع) در ویکی خبرنگاران - تفطن

به گزارش گروه رسانه های دیگر خبرگزاری خبرنگاران، عظیم ترین معلم دنیا بشریت حضرت رسول خاتم صلی الله علیه و آله به این ویژگی خود افتخار می کرد. آن عظیموار زمانی که با دو گروه در مسجد روبرو شد که گروه اول عبادت می کردند و گروه دوم به آموزش علم مشغول بودند، گروه دوم را که در محضر استادی علم می آموختند، افضل دانست و فرمود: اِنَّمَا بُعِثْتُ مَعَلِّما همانا که من به عنوان معلم مبعوث شده ام.

آن حضرت چنان برای معلمان و مقام ارجمند خبرنگارانن ارزش قائل بود که در دعاهایش می فرمود: اللّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُعَلِّمِینَ وَاَطِلْ اَعْمارَهُمْ وَبارِکْ لَهُمْ فی کَسْبِهِمْ؛ خداوندا! معلمان را بیامرز و عمر طولانی به خبرنگارانن عطا فرما و کسب و کارشان را مبارک گردان!

در ادامه برای شما 40 حدیث گهربار درباره تعلیم و تعلم گردآوری نموده ایم.

(1)

آموزش هدف بعثت

پیامبر عزیز خداصلی الله علیه وآله می فرمایند:

بالتعلیم ارسلت;

من برای آموزش دادن فرستاده شده ام .

(2)

گرامیداشت دانشمند، گرامیداشت خداست

امام امیرالمؤمنین علی علیه السلام می فرمایند:

من وقر عالما فقد وقر ربه;

هر کس دانشمندی را گرامی بدارد، بی گمان پروردگارش را گرامی داشته است .

(3)

ارزشمندترین مردم کیست؟

پیامبر عزیز خداصلی الله علیه وآله می فرماید: بیشتر الناس قیمة بیشترهم علما;

بیشترین مردم از نظر ارزش، بیشترین آنهاست از نظر دانش .

(4)

تا جوان هستی دانش بجوی

پیامبر عزیز خداصلی الله علیه وآله می فرمایند:

من تعلم فی شبابه کان بمنزلة الرسم فی الحجر;

هر کس در جوانی دانش بیاموزد، [از نظر پایداری] چون نقش روی سنگ است .

(5)

برای دانش اندوزی قدم رنجه فرما!

پیامبر عزیز خداصلی الله علیه وآله می فرمایند:

اطلبوا العلم ولو بالصین;

دانش بجویید; اگر چه در [راهی دور] چون چین باشد .

(6)

آداب تعلیم و تعلم این است

پیامبر عزیز خداصلی الله علیه وآله می فرمایند:

لینوا لمن تعلمون ولمن تتعلمون منه;

با کسی که به او دانش می آموزید (شاگرد) و کسی که از او دانش می آموزید (معلم) نرمخو باشید .

(7)

فروتن باش، فروتن باش!

امام صادق علیه السلام می فرمایند:

تواضعوا لمن تعلمونه العلم وتواضعوالمن طلبتم منه العلم;

در برابر کسی که به او دانش می آموزید (شاگرد) و کسی که از او دانش می جویید (معلم) فروتن باشید .

8)

اینها را نگو!

امام امیرالمؤمنین علیه السلام می فرمایند:

لا تقل ما لا تعلم بل لا تقل کل ما تعلم;

آنچه را نمی دانی نگو، بلکه همه آنچه را هم می دانی نگو .

(9)

نشانه های دانشمند اینهاست، اینهاست!

امام امیرالمؤمنین علیه السلام می فرمایند:

یا طالب العلم! ان للعالم ثلاث علامات: العلم والحلم والصمت;

ای جوینده دانش! برای دانشمند سه نشانه است: دانش و بردباری و سکوت .

(10)

عالم کیست؟

امام صادق علیه السلام می فرمایند:

من لم یصدق فعله قوله فلیس بعالم;

هر آن کس که رفتارش گفتارش را تصدیق نکند، عالم نیست .

(11)

چشم به اینان بدوز!

پیامبر عزیز خداصلی الله علیه وآله می فرمایند:

النظر الی وجه العالم عبادة;

نگاه به سیمای دانشمند عبادت است .

(12)

همنشین که باشیم؟

پیامبر عزیز خداصلی الله علیه وآله می فرمایند:

مجالسة العلمآء عبادة;

همنشینی با دانشوران عبادت است .

(13)

دانشهای گوناگون اینها هستند

امام امیرالمؤمنین علیه السلام می فرمایند:

العلوم اربعة: الفقه للادیان والطب للابدان والنحو للسان والنجوم لمعرفة الازمان;

دانشها چهارگونه اند: فقه برای [شناخت] دینها; پزشکی برای [بهبود] بدنها; نحو (دستور زبان) برای سخن گفتن و نجوم برای شناخت زمانها .

(14)

برای دانش اندوزی چاپلوسی نیز رواست

پیامبر عزیز خداصلی الله علیه وآله می فرمایند:

لیس من اخلاق المؤمن الملق الا فی طلب العلم;

چاپلوسی جز در جستجوی دانش از خوی مؤمن نیست .

(15)

کلید دانش این است

امام صادق علیه السلام می فرمایند:

ان هذا العلم علیه قفل ومفتاحه المسالة;

بر این دانش قفلی است که کلید آن، پرسش است .

(16)

فیش برداری را فراموش نکن!

پیامبر عزیز خداصلی الله علیه وآله می فرمایند:

قیدوا العلم بالکتاب;

دانش را با نگارش در بند کشید .

(17)

کتابخانه داشتن چیز خوبی است

امام صادق علیه السلام می فرمایند:

احتفظوا بکتبکم فانکم سوف تحتاجون الیها;

کتابهای خود را نگهداری کنید، زیرا شما در آینده به آنها نیازمند می شوید .

(18)

از دانش گلچین کنید!

پیامبر عزیز خداصلی الله علیه وآله می فرمایند:

العلم بیشتر من ان یحصی فخذ من کل شی ء احسنه;

دانش بیشتر از آن است که به شمارش در آید، پس از هر چیزی نیکوترین آن را برگیر .

(19)

اگر توانی زبان عربی فراگیر!

امام صادق علیه السلام می فرمایند:

تعلموا العربیة فانها کلام الله الذی یکلم به خلقه;

زبان عربی را فراگیرید، زیرا سخن خداست که به آن با آفریدگان خود سخن می گوید .

(20)

تدریس را طول نده!

پیامبر عزیز خداصلی الله علیه وآله می فرمایند: حضرت خضرعلیه السلام به حضرت موسی علیه السلام گفتند:

یا طالب العلم! ان القآئل اقل ملالة من المستمع فلا تمل جلساءک اذا حدثتهم;

ای جوینده دانش! آزردگی گوینده کمتر از مخاطب است . پس آن هنگام که با همنشینان خود سخن می گویی، خبرنگارانن را آزرده نکن .

(21)

به بچه ها این مطلب را بیاموزید!

امام امیرالمؤمنین علیه السلام می فرمایند:

علموا صبیانکم ما ینفعهم الله به لا یغلب علیهم المرجئة برایها;

به بچه هاتان چیزهایی بیاموزید که خداوند با آن چیزها سودشان می رساند تا مرجئه (منحرفان عقیدتی) با دیدگاهشان بر خبرنگارانن چیره نشوند .

(22)

می دانید دانش خود را از که می گیرید؟

امام صادق علیه السلام می فرمایند:

فانظروا علمکم هذا عمن تاخذونه;

نگاه کنید این دانش خود را از که می گیرید .

(23)

مقام ایرانیان در دانش اندوزی

پیامبر عزیز خداصلی الله علیه وآله می فرمایند:

لو کان العلم منوطا بالثریا لتناوله رجال من فارس;

اگر دانش منوط به [رفتن به] ستاره ثریا باشد، مردمانی از ایران به آن دست می یابند .

(24)

دانش را با اندیشیدن همراه کن

امام امیرالمؤمنین علیه السلام می فرمایند:

الا لا خیر فی علم لیس فیه تفهم;

مطلع باشید! در دانشی که در آن اندیشیدن نباشد، خوبی نیست .

(25)

به احترام معلم برپا!

امام امیرالمؤمنین علیه السلام می فرمایند:

قم عن مجلسک لابیک ومعلمک ولو کنت امیرا;

از جای خود برای پدر و آموزگارت برخیز، اگر چه فرمانروا باشی .

(26)

دانشمند را خدمتگزار باش!

امام امیرالمؤمنین علیه السلام می فرمایند:

اذا رایت عالما فکن له خادما;

هرگاه دانشمندی را دیدی، خدمتگزار او باش .

(27)

گفت و گوی علمی بهتر از شب زنده داری است

امام باقرعلیه السلام می فرمایند:

تذکر العلم ساعة خیر من قیام لیلة;

یک ساعت گفت و گوی علمی بهتر از یک شب زنده داری است .

(28)

از شاگردی کردن خجالت نکش!

امام امیرالمؤمنین علیه السلام می فرمایند:

لا یستحین احد اذا لم یعلم الشی ء ان یتعلمه;

هیچ کس شرم نکند هنگامی که چیزی را نمی داند، آن را بیاموزد .

(29)

قله دانش کجا و تن آسودگی کجا!

امام امیرالمؤمنین علیه السلام می فرمایند:

لا یدرک العلم براحة الجسم;

دانش با تن آسودگی فراچنگ نمی آید .

(30)

آری، افسردگی هرگز!

امام امیرالمؤمنین علیه السلام می فرمایند:

العالم الذی لا یمل من تعلم العلم;

دانشمند کسی است که از فراگیری دانش به ستوه نمی آید .

(31)

به شاگرد زور نگو اگر چه معلمی!

امام امیرالمؤمنین علیه السلام می فرمایند:

ابغض العباد الی الله سبحانه العالم المتجبر;

مبغوض ترین بندگان نزد خداوند پاک، دانشور زورگو است .

(32)

گر نمی دانی نمی دانم بگو!

امام امیرالمؤمنین علیه السلام می فرمایند:

قول لا اعلم نصف العلم;

نمی دانم گفتن نیمی از دانش است .

(33)

به دانش خود مناز!

امام امیرالمؤمنین علیه السلام می فرمایند:

حسبک من الجهل ان تعجب بعلمک;

برای نادانی تو همین بس که به دانش خود بنازی .

(34)

امان از حسادت و تحقیر!

امام باقرعلیه السلام می فرمایند:

لا یکون العبد عالما حتی لا یکون حاسدا لمن فوقه ولا محقرا لمن دونه;

هیچ بنده ای به دانشوری نمی رسد، مگر آنکه به فراتر از خود رشک نورزد و فروتر از خویش را خرد نشمرد .

(35)

من آنم که . . .

پیامبر عزیز خداصلی الله علیه وآله می فرمایند:

من قال: انا عالم فهو جاهل;

هر آن کس گفت: من دانایم، همو نادان است .

(36)

از دیگران نیز تجربه علمی بیاموز!

پیامبر عزیز خداصلی الله علیه وآله می فرمایند:

اعلم الناس من جمع علم الناس الی علمه;

داناترین مردم کسی است که دانش مردم را به دانش خویش افزون کند .

(37)

بهترین و بدترین دانش اینهاست

امام امیرالمؤمنین علیه السلام می فرمایند:

خیر العلم ما اصلحت به رشادک وشره ما افسدت به معادک;

بهترین دانش آن است که از طریق آن، راهنمایی خویش را بسامان کنی و بدترین دانش آن است که از طریق آن، معاد خود را نابسامان کنی .

(38)

کمک ستم پیشگان هرگز!

امام صادق علیه السلام می فرمایند:

ملعون ملعون عالم یؤم سلطانا جآئرا معینا له علی جوره;

نفرین و نفرین باد بر آن دانشمندی که از شاه ستم پیشه ای پیروی می نماید و بر ستمکاریش او را کمک می دهد .

(39)

چرا نویسندگی را فراموش نموده ایم؟

پیامبر عزیز خداصلی الله علیه وآله می فرمایند:

المؤمن اذا مات وترک ورقة واحدة علیها علم تکون تلک الورقة یوم القیامة سترا فیما بینه وبین النار;

مؤمن چون بمیرد و از خود برگه ای به جا بگذارد که روی آن دانشی باشد، این برگه روز رستاخیز میان او و آتش دوزخ پوششی می گردد .

(40)

فرجام نیک تعلیم و تعلم شهادت است

پیامبر عزیز خداصلی الله علیه وآله می فرمایند:

اذا جآء الموت طالب العلم وهو علی هذه الحال مات شهیدا;

هنگامی که مرگ جوینده دانش فراز آید و او بر همین حال جویندگی دانش باشد، شهید درگذشته است .