باغ موزه هفت تنان ، مقبره هفت عارف در شیراز - تفطن

از تماشای های این عمارت تالاری است که سقف آن بر دو ستون بزرگ یکپارچه پایدار شده و در طاقچه های بالایی آن، پنج مجلس روی گچ نقاشی شده و از شاهکارهای نقاشی دوران زندیه محسوب می شود. این مجموعه در سال های 1336 و 1337 شمسی به وسیله نقاش و هنرمند محمد باقردنیا میری تعمیر و تجدید شد. این پنج مجلس به ترتیب عبارتند از: درویشی با تبرزین و کشکول، نقش موسی در حال شبانی، منظرهٔ شیخ صنعان و دختر ترسا، نقش ابراهیم، و نقش درویش جوان. سنگ های موجود دراین موزه متعلق به سده های سوم تا یازدهم هجری قمری است که با انواع خطوط کوفی، ثلث، نستعلیق دیوانی، توقیع، تعلیق- نسخ و… به طرز زیبایی تزیین شده است. حوض بزرگی هم در وسط عمارت اصلی به چشم می خورد که در گذشته از آب رکن آباد پر می شده است.

عمارت هفت تنان یکی از قدیمی ترین اماکن تاریخی شیراز است و همانطور که گفته شد به وسیله کریمخان زند بنا شده است کریم خان دردوران حکومت خود در شیراز اقدامات فاخری را جهت عمران و آبادانی این شهر انجام داد .

یکی از مهمترین بناهای که کریم خان در شیراز احداث کرد، باغی مصفا در دامنه کوه چهل مقام به نام هفت تنان بود که در زبان عامه مردم هفت تن نامیده می شد. این بنا به دو قسمت تقسیم می شود.

در قسمت شمالیِ طبقه دوم تالاری بسیار زیبا و بزرگ با دو ستون سنگی ساخته شده است. دراین ستون ها با رنگ روغن نقش های معناداری ترسیم شده اکه از هنرنمایی های بی مانند کریم خان به حساب می آیند، به طوری که بازتماشامایندگان دقایقی را محو تماشای این ستون های رنگی می شوند، اما متاسفانه بر اثر گذشت زمان این نقش ها کم رنگ شده که هر چه سریع تر باید بازسازی آن شروع شود.

سپس دو طرف تالار را مشاهده می کنیم که انتهای هر کدام یک اتاق به ابعاد 28 متر درازا و 5/5 متر پهنا و 12 متر بلندی قرار گرفته است.

بیرون از تالار هم ایوانی مجلل ساخته شده است که کف آن از کاشی های قرمز با ازاره هایی که با سنگ های مرمر لیمویی رنگ تزیین شده است، پوشیده شده است. روی طاقچه های ایوان طرح پنج مجلس نقاشی است که از یکی از برترین و مجرب ترین نقاش های دوره زندیه به نام آقا صادق به جای مانده است .

یکی از این پنج مجلس طرح یک درویش با کلاه و ریش سفید و تبرزین است که حال و هوای عجیبی را به بازدید نماینده منتقل می نماید .

مجلس دوم نقاشی حضرت موسی است که در حال چوپانی است و تعدادی گوسفند نیز اطراف او چرا می نمایند .

در مجلس سوم داستان بسیار معروف شیخ صنعان و دختر ترسا روایت می شود . در این تصویر نشان داده شده است که شیخ صنعان بر دختر ترسا عاشق است، درحالی که در بین مریدانش حضور دارد دختر ترسا بالای سر او قرار گرفته است و شیخ به سوی دختر متمایل و به صورتش خیره شده است.

مجلس چهارم ماجرای امتحان حضرت ابراهیم و قربانی کردن ناماعیل است ، در این نقاشی به شکلی ماهرانه آمادگی حضرت ابراهیم برای گسستن از بزرگترین وابستگی دنیوی اش که همان دست کشیدن از فرزندش بود نشان داده می شود

و در نهایت مجلس پنجم است که شاه عباس صفوی را به نمایش می گذارد. وی زمانی که در سمت پادشاهی بود لباس مبدل می پوشید ودر بین مردم فقیر و تهی دست می رفت تا به آنان یاری کند و چون به فردی که واسطه بین او و مردمش باشد اعتقادی نداشت، بنابراین خودش در بین مردم حضور می یافت و از نیازها و خواسته های آنان با خبر می شد. برای همین در طرح یاد شده، شاه عباس صفوی شبیه به یک درویش نقاشی شده است.هیجان انگیز ترین بخش این نقاشی ها، داستان هایی از شاهنامه فردوسی است که سر در طرح های قبلی کشیده شده اند و مانند کتابی مصور به تماشاگر لذت بصری و معنوی می بخشند .البته تمام این نقاشی ها سال ها پیش به وسیله نقاش محمد باقر دنیامیریبازسازی شد.

دو گوشواره نیز در این قسمت وجود دارد که تماشا آنها خالی از لطف نیست. در جلوی این عمارت صفه ای قرار گرفته است که حوض سنگی بزرگی در آن ساخته شده است که در گذشته از آب رکن آباد پر میشده است.

در همین حوالی باغچه ای پر از درختان متنوع وجود دارد که در میان آن ها هفت سنگ قبر به یک مقدار و به یک شکل، بدون هیچگونه نوشته ای وجود دارند. شش سنگ قبر در یک ردیف و به موازات هم هستند و هفتمین قبر در ردیفی پایین تر از آن ها قرار گرفته است. همه این هفت سنگ به یک مقدار و با سایزهای 360 در 78 سانتیمتر هستند ولی هیچ نام و نشانی روی هیچ کدام از سنگ قبرها دیده نمی شود . جالب است بدانید که این بنا تا همین چند سال پیش خانقاه درویشان بود اما در حال حاضر زیر نظر میراث فرهنگی است و موزه سنگ نامگذاری شده است که نمونه هایی از سنگ های تاریخی و کتیبه های کهن در آن نگهداری می شوند.این گنجینه متعلق به قرن های سوم تا یازدهم هجری قمری است. خطوط استفاده شده روی سنگ ها از نوع کوفی، نستعلیق، نسخ، توقیع می باشند. این موزه در حال حاضر زیر نظر سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اداره می شود و در لیست انجمن آثار ملی ایران به ثبت رسیده است .

در این مطلب می خوانید :

آدرس باغ هفت تنان شیراز

آدرس :شیراز، انتهای بلوار هفت تنان، در قسمت شمال آرامگاه حافظیه، روبروی چهل مقام، محله هفت تن

ساعت بازدید از باغ هفت تنان شیراز

این مجموعه از ساعت 8الی 20 پذیرای بازدید نمایندگان می باشد .

تماشای های اطراف

بقعه چهل تنان

در زمان های گذشته چهل درویش در این مکان زندگی و عبادت می کردند وزمانی که هر کدام از آنها فوت می کرد دیگران وی را در این مکان به خاک می سپردند. بنابراین در حال حاضر چهل قبر کوچک در این باغ زیبا وجود دارند که به بقعه چهل تنان معروف شده اند. این مکان در نزدیکی هفت تنان و جنب باغ دنیا نما قرار گرفته است و از جاذبه های زیبای تاریخی و فرهنگی شیراز محسوب می شود. این باغ دارای یک محوطه سرسبز و با صفاست.

چهل سنگ مزاری که در این مکان هستند همه به یک مقدار ساخته شده اند.این بنا نیز در دوره زندیه ساخته شد. بنابراین مملو از شاخصه های معماری زمان زندیه است. این سنگ ها نیزفاقد کتیبه هستند که علت این امر هم دستور معتمدالدوله فرهاد میرزا قاجار فرمانروای آن موقع فارس بوده است. در کنار این عزیزان دو عارف و ادیب شیرازی دیگر نیز به نام های شیخ ابواسحق معروف به شیخ اطعمه و بعلاوه حشمت شیرازی نیز به خاک سپرده شده اند .

موزه پارس

موزه پارس موزهای است که در باغ نظرشیراز قرار گرفته است و در آن اشیای باستانی گرانقدر و ارزشمندی وجود دارند.

جالب است بدانید آرامگاه کریم خان زندنیز در همین مکان قرار گرفته است. این اثر نیز به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

عمارت کلاه فرنگی

درختان سروبسیار بلند و درختان نارنج بسیارخوشبو از مشخصه های شاخص این مکان زیباست. با اینکه نام این محل کلاه فرنگی است اما معماری به کار رفته در آن کاملا سبک و سیاق ایرانی دارد. اما علت نامگذاری این بنا به نوع استفاده ای که از آن می شد بر می شود .در آن موقع از نمایندگان و مهمانان خارجی در این محل پذیرایی می شد. در این ساختمان چهار شاه نشین و چهار اتاقک وجود دارند. سبک کاشی کاری ها و نگارگری های منحصر به فرد به صورتی است که محل زاویه ها هیچ برشی ندارند و همین مورد این بنا را به یکی از خاص ترین بناهای دوره زندیه تبدیل نموده است. مقرنس، قطاربندی ها و کاربرد گل و مرغ شیرازی در نگارگری این بنا بسیار تماشایی است.

سفر به موزه سنگ سفری تاریخی و فلسفی است. این هفت عارف بزرگ هیچ نامی از خود به یادگار نگذاشته اند. انگار نام و رسمشان در آنچه برای روزگار ما به عنوان میراث گذارده اند محو شده است. هنوز هم افراد زیادی برای کسب آرامش و بهره بردن از فضای عرفانی و معنوی آن مکان به آنجا می فرایند . همین ماجرا در خصوص بقعه چهل تنان نیز صدق می نماید. تماشا تعداد زیادی سنگ قبر که سفیدند می تواند بسیار قابل تامل باشد .

منبع:سیـری در ایـران