قُلک گردشگری در روستاها - تفطن

توسعه روستاها و توانمندسازی این بخش از جوامع، با تکیه بر گردشگری یکی از مهمترین برنامه هایی است که در دوران پسا کرونا می توان به آن تکیه کرد و بر اساس تجربه پیروز سال های گذشته در این حوزه به تقویت این بخش مبادرت کرد.

البته علاوه بر کرونا، شعار سال جاری سازمان جهانی گردشگری نیز مبتنی بر توسعه گردشگری روستایی است که مزید بر علت شده تا فعالان گردشگری و مالی و همچنین دولت ها بر این ظرفیت مالی متمرکز شوند و برای تحقق آن برنامه ریزی نمایند.

با تمام این اوصاف و علی رغم ظرفیت قابل توجه گردشگری روستایی، هنوز این بخش در کشورمان از مسائل زیادی رنج می برد ولی با توجه به خسران قابل توجه صنعت گردشگری در دوران کرونا، می توان از این موقعیت به عنوان فرصتی طلایی برای جبران خسارت های سنگین کرونا بر این صنعت بهره جست اما چطور و چگونه؟

رضا تازیکی مدیر ملی طرح تکاپوی کشور در نشست مجازی انجمن علمی مدیریت گردشگری دانشگاه یزد که با عنوان فرصت های اشتغالزایی در گردشگری روستایی و توانمندسازی جامعه محلی با همکاری تیم تکاپوی استان های یزد، گلستان و چهارمحال و بختیاری برگزار گشت، با بیان این که توسعه گردشگری روستایی مستلزم تعریف روابط میان روستا و گردشگری است، گفت: اگر مردم روستا ذی نفع گردشگری نباشند، آینده گردشگری در روستاها به خطر می افتد.

وی اتکای صرف روستاها به جاذبه های طبیعی را اشتباه دانست و گفت: گردشگران علاوه بر تجربه جاذبه های طبیعی به دنبال سنت ها و فرهنگ ها هستند ولی با این وجود در برخی از روستاها، غذاهای محلی جایگاهی ندارد و حتی خبری از غذاهای بومی و محلی در برخی روستای هدف گردشگری هم نیست.

این مسئول با بیان این که تامین زیرساخت های گردشگری مانند هتل ها تنها احتیاج روستاها برای توسعه بخشی نیست، گفت: توسعه گردشگری بیش از همه چیز، به برنامه ریزی منسجم احتیاج دارد تا گردشگر بتواند در بستر روستا تجربه های خود را به اشتراک بگذارد و ضمن این که تقویت و ایجاد بستر لازم برای حس مکان و تجربه در روستاها نیز لازم است.

وی به برطرف موانعی همچون نبود اینترنت در روستاها یا بعضاً سرویس بهداشتی اشاره نمود و گفت: متاسفانه در زمینه اطلاع رسانی نیز به روز عمل نکرده ایم و امکاناتی مانند سایت ایرانی نداریم.

مدیر ملی طرح تکاپوی کشور ارتقای بومگردی ها را به عنوان زیرساخت های مهم اقامتی روستاها نیز مهم خواند.

تحول اقتصاد جوانان روستایی با گردشگری

سید رضا بهادری کارگزار اشتغال استان یزد با بیان این که گردشگری می تواند زندگی جوانان روستایی را متحول کند، اظهار کرد: فرهنگ بومی در روستاها می تواند با یاری جشنواره های روستایی و نمایش تئاتر محلی، احیا و تقویتگردد.

وی در ادامه گردشگری طبیعی، گردشگری کشاورزی و گردشگری فرهنگی را از مهمترین بخش های گردشگری روستایی خواند و گفت: رونق گردشگری طبیعی موجب ایجاد اشتغال، تنوع اقتصاد روستا، افزایش سطح درآمد و پس انداز منابع در روستاها می گردد.

این فعال گردشگری اضافه کرد: ایجاد تقاضا برای محصولات کشاورزی و افزایش ارزش املاک از مزایای توسعه گردشگری کشاورزی است و تقویت بازارهای محلی، حمایت از صنایع دستی، بهبود خدمات زیربنایی، بهبود کیفیت زندگی نیز با تکیه بر گردشگری فرهنگی در روستاها فراهم می گردد.

گردشگری راهکار درآمدزای توسعه روستاها

توسعه گردشگری روستایی همانند هر نوع صنعت دیگری احتیاجمند هزینه کردهایی است که روستاییان به عنوان ذی نفعان این صنعت باید پذیرای آن باشند ولی همانطور که ذکر شد بعضاً مسائلی که در حوزه سخت افزاری و نرم افزاری در روستاها وجود دارد که مانع توسعه گردشگری می گردد.

بهادری حفظ جاذبه های طبیعی، امکانات ارتباطی و سهولت دسترسی، تبلیغات و اطلاع رسانی، بازاریابی، جلب رضایت گردشگران، مدیریت و برنامه ریزی هدفمند، آموزش نیروی انسانی متخصص، گسترش امنیت، توجه به فرهنگ جامعه میزبان، حفاظت از آثار تاریخی، احیای فرهنگ قومی و دیگر موارد را از الزامات در این رابطه برشمرد.

وی تنوع محصولات گیاهی زراعی و باغات روستاها را از عوامل توسعه گردشگری کشاورزی دانست و گفت: صنایع دستی نیز از بخش های اشتغالزا و درامدزای گردشگری روستایی است که توسعه این بخش ها می تواند موجب تحول مالی روستاها گردد.

بهادری که شیوه و سبک زندگی روستاییان خصوصا عشایرنشینان را نوعی جاذبه گردشگری می داند، گفت: حدود 140 بومگردی در استان یزد مجوز فعالیت دارند و نقش مهمی در فراوری و عرضه فرهنگ روستایی و جذب گردشگر دارند.

وی بومگردی ها را جزو جدا نشدنی گردشگری روستایی مطرح نمود و گفت: حدود 20 کمیته تخصصی گردشگری در سراسر استان شکل گرفته اند که در مورد پیوند انواع گردشگری به گردشگری روستایی نیز در حال برنامه ریزی هستند ولی در این خصوص، گردشگری خوراک مورد توجه ویژه ای قرار گرفته است.

وی ضمن تعریف گردشگری روستایی براساس تعاریف سازمان جهانی گردشگری، یاد آور شد: در بحث گردشگری روستایی چهار عامل مهم و قابل توجه شامل میراث فرهنگی، فعالیت های روستایی مانند اسب سواری، پیاده روی، ماهی گیری و شکار، ییلاقات و حومه شهرها و زندگی روستایی شامل صنایع دستی، غذاهای محلی، حوادث محلی، موسیقی محلی، گردشگری و کشاورزی وجود دارد.

توسعه همراه با رویدادهای گردشگری

تقی اکبرپور رئیس انجمن صنفی بوم گردی های استان یزد هم برگزاری رویدادهایی ادغام شده با جاذبه های گردشگری و فرهنگی روستاهای هدف و همچنین فرهنگ ها و سنت های این روستاها را از اقدامات موثر و قابل توجه دانست.

وی با اشاره به نقش گردشگری روستایی در احیای مشاغل و فرهنگ های از دست رفته یا در حال فراموشی، توضیح داد: علاوه بر این توجه به جاذبه هایی مانند معادن و تنوع بخشی در حوزه گردشگری نیز می تواند رونق گردشگری روستایی را به همراه داشته باشد.

لزوم تشکیل مثلث گردشگری روستایی

مهدی رجایی فرد نائب رئیس انجمن دفاتر خدمات مسافرتی استان نیز به توسعه رویدادهای گردشگری اشاره نمود و گفت: تعریف جهت تورهای گردشگری روستایی مشترک بین استان هایی مانند یزد، گلستان و چهارمحال و بختیاری با هدف توسعه گردشگری داخلی می تواند مثمر ثمر باشد.

محمدحسن همتی کارشناس گردشگری روستا و عضو تیم تکاپوی یزد هم با اشاره به این که جاذبه های تاریخی در کنار جاذبه های صنعتی و مشاغل روستایی مانند گلخانه ها، کشاورزی و دامداری به گردشگری روستایی معنا می بخشند، گفت: طبیعت گردی، روستاگردی و کویرنوردی از بخش های مورد احتیاج توسعه گردشگری روستایی در استان یزد به شمار می فرایند.