معرفی به و خواص درمانی آن - تفطن

نویسنده: صمصام صانعی

نام علمی:

Cydonia oblonga Mill.، نام فرانسه درخت Cognassier، نام فرانسه میوه (به) Coing، نام انگلیسی درخت Quince و نام انگلیسی میوه Quince می باشد. نام های دیگر آن به فارسی، عربی و محلی، به، آبرود، سَفَرجَل و شال به نامیده شده است.

تیره گیاه:

گل سرخ Rosaceae

نوع گیاه:

درخت یا درختچه

مشخصات ظاهری:

درختی است به ارتفاع حدود 6 متر و رنگ پوست تنه و ساقه آن قهوه ای تیره می باشد. برگ های آن متناوب، ساده، صاف، بیضوی با کناره ناهموار، پوشیده از تار و به رنگ مایل به خاکستری می باشند. جوانه های درخت پرزدار و کرکدار و گل هایش درشت، منفرد، سفیدرنگ و در مواردی صورتی هستند. میوه رسیده درخت (به) زرد رنگ، مطبوع، کرکدار، کروی شکل و درشت است. قسمت مرکزی میوه تشکیل شده از 5 توده به هم چسبیده و در هر توده به هم چسبیده چند دانه لعابدار (به دانه) وجود دارد.

بیشتر بخوانید: هشت میوه که باید با پوست خورد

طبیعت میوه:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن گرم و تر است.

رویش جغرافیایی:

در نواحی معتدل اغلب کشورها و در ایران به صورت پرورشی در بیشتر نواحی معتدل کاشته می گردد و به حالت وحشی هم در نواحی جنگلی استان های شمالی انتشار دارد.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در به:

آب، مواد قندی، کربوهیدرات ها، خاکستر، کلسیم، فسفر، آهن، پتاسیم، تیامین، رایبوفلاوین، نیاسین، سدیم، مواد نشاسته ای، ویتامین ث و ویتامین های B3, B2, B1, A در آن تشخیص داده شده است.

بخش مورد استفاده:

میوه و دانه (به دانه). ضمناً برگ، گل و پوست درخت هم خواص دارویی دارند.

نحوه مصرف:

میوه به صورت خام یا پخته مصرف خوراکی داشته و در صنایع غذائی هم مصارف مختلفی دارد (به صورت کمپوت، ژله، شربت، مربا، شیره رقیق شده و...).

خواص درمانی به:

فعال کننده معده و روده ها و تقویت کننده اعصاب و قوای مغزی، مقوی قلب و نرم کننده سینه، ضد افسردگی و آرام کننده، دفع کننده اخلاط خونی و تحلیل برنده ورم حاد روده ها، باز کننده گرفتگی صدا و مولد کالری، انرژی زا و اشتهاآور، کاهنده ترشحات بزاق و رشد دهنده جنین، تقویت کننده اعمال دستگاه هضم و جلوگیری کننده از پیری زودرس، تقویت کننده رحم و بندآورنده استفراغ می باشد. ضمناً برای خاک خوری، سل ریوی، وسواس و خونروی های بواسیری و رحمی هم مفید است. استفاده از جوشانده خلال خشک شده به، به صورت غرغره از بین برنده درد و التهابات گلو می باشد. خلال میوه به، به صورت جوشانده بندآورنده اسهال های ساده و خونی است. در استعمال خارجی ریختن چند قطره آب به در مهبل، برطرف کننده ترشحات مهبلی، التیام بخش جراحات مجرای ادراری و برطرف کننده سوزش آن می باشد لازم به تذکر است که باید بهداشت رعایت گردد. خوردن میوه بِه به صورت خام توصیه نمی گردد و بهتر است به صورت مربا یا فرآورده های مختلف دیگر استفاده گردد یک عدد بِه را به صورت خلال درآورده و در یک لیتر آب بجوشانید تا آب آن به نصف تقلیل یابد محلول مذکور به صورت تزریقات مهبلی برای افتادگی رحم و به صورت تنقیه برای افتادگی رکتوم (آخرین قسمت روده بزرگ) می تواند مؤثر باشد. پرزِ روی پوست میوه به هم بسیار قابض و برای حلق و صدا مضر است.

تذکر:

خوردن میوه بِه به صورت خام توصیه نمی گردد و بهتر است به صورت مربا یا فرآورده های مختلف دیگر استفاده گردد.

منبع مقاله :

صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.

منبع: راسخون